Astma bij paarden
Paarden hun gezondheid en prestaties hangen ook af van goed functioneren van de luchtwegen. Helaas zijn luchtwegproblemen een veelvoorkomende oorzaak van verminderde prestaties. Paarden hebben soms een hoest of snot die uit de neus komt. Een gezond paard hoort niet te hoesten of te snotteren. Gebeurt dit toch, dan kan astma de onderliggende oorzaak zijn.
Wat is astma?
Een paard met astma heeft een ontsteking van de luchtwegen vanwege een overgevoeligheid voor iets in de omgeving, te vergelijken met astma bij mensen. De klachten zijn onder meer hoesten, een snot uit de neus en een zekere mate van benauwdheid. De sportprestaties van het paard gaan achteruit of het paard heeft langer tijd nodig om te herstellen na een training.
Er zijn 3 vormen van astma die onderscheiden kunnen worden:
- Inflammatory Airway Disease - IAD
- Recurrent Airway Obstruction - RAO
- Summer Pasture Associated Obstructive Pulmonary Disease - SPA-OPD
Het verschil tussen de eerste twee vormen zit in de ernst van de klachten. Paarden met RAO hebben zowel in rust als inspanning een zwaardere ademhaling. Bij IAD is een zwaardere ademhaling in rust niet op te merken. Beide vormen van astma ontstaan in reactie op stof in de omgeving: de luchtwegen zijn ontstoken, een te veel aan slijm in de luchtwegen is aanwezig en het paard gaat hierdoor hoesten. Daarnaast kennen we nog de zogenaamde Summer Pasture Associated Recurrent Airway Obstruction (SPA-RAO) of weide-astma. Deze vorm wordt ook wel pollenallergie genoemd.
Symptomen van astma
Paarden met astma hoesten en hebben soms neusvloei. Ze ademen moeizamer of komen slechter op adem na arbeid. De aanwezigheid van stof maakt het nog moeilijker. Recurrent Airway Obstruction (RAO) komt voornamelijk voor bij paarden vanaf zeven jaar. Inflammatory Airway Disease (IAD) kan op alle leeftijden ontstaan. Bij beide vormen van astma is er geen sprake van een infectie en wordt koorts meestal niet opgemerkt.
Oorzaken van astma
Stof speelt een sleutelrol in het ontstaan en het onderhouden van de ontsteking. In het stof vinden we deeltjes van planten, schimmels, sporen of andere irriterende stoffen terug, bijvoorbeeld ammoniak. Hooi en stro zorgen voor veel stof in de omgeving van het paard. Deze stofdeeltjes kunnen de luchtwegen prikkelen en een ontsteking in de luchtwegen veroorzaken. Als reactie hierop produceert het lichaam extra slijm, dat de luchtwegen vervolgens proberen af te voeren. Het hoesten is een manieren om het slijm naar buiten te krijgen.
In het geval van astma houdt de ontsteking stand…Hoe komt dit?
Bij astma is er een overgevoeligheid voor stofdeeltjes die kan leiden tot een verkramping en vernauwing van de luchtwegen. Het slijm is vaak overvloedig aanwezig en blijft doorgaans in de longen staan. Dit veroorzaakt ergere irritatie waardoor ademhalen lastiger wordt en het paard benauwd wordt. Het resultaat is een vicieuze cirkel die de ontsteking in stand houdt en steeds erger maakt.
Testen op astma
Neusuitvloei na het rijden is soms het eerste wat opvalt maar hoesten is vaak het eerste signaal van mogelijkse astma. Een dierenarts zal in eerste instantie de longen en ademhaling beluisteren met een stethoscoop en op afwijkende geluiden letten bij het in- en uitademen. Symptomen zijn niet altijd meteen duidelijk waardoor een endoscopie van de luchtwegen zinvol kan zijn. De binnenkant van de longen wordt dan bekeken met een lange slang die een camera aan het uiteinde heeft. Zo kan er nagaan worden hoeveel slijm er in de longen zit en hoe de ontstekingsreactie eruitziet. Indien nodig kan een slijmmonster worden genomen voor verder onderzoek.
Waarom is actie bij de eerste klachten direct nodig?
Het is belangrijk om bij de eerste klachten contact op te nemen met de dierenarts. Paarden horen niet te hoesten. Indien het hoesten ten gevolge van astma langdurig onbehandeld blijft, kan er blijvende schade aan de longen optreden. Dit geldt ook als ze vaker periodes van hoesten doormaken. IAD kan genezen maar in geval van RAO moet dit gemanaged worden.
Behandeling van astma
Bij het vaststellen van astmaklachten kunnen er medicijnen toegediend worden om de ontsteking te reduceren en de luchtwegen vrij te maken. Zo vermindert de benauwdheid. Een andere belangrijke aanpak is het stofvrij maken en houden van de omgeving van het paard.
Hoe houd je de omgeving stofvrij?
- Hou je paard zoveel mogelijk buiten in de wei of in een stofvrije paddock of buitenbox.
- Ventileer de stal goed.
- Breng een buitenloop aan of een open luik naar de buitenlucht.
- Gebruik rubberen matten als bodembedekker in plaats van stro.
- Vervang het hooi door goede voordroogkuil.
- Breng je paard naar buiten als je de stal schoonmaakt of paarden borstelt.
Wat moet je wel doen en wat niet bij paarden met astma? In deze infographic lees je er alles over.
